“Ze haalt alleen maar haar schouders op en NIKS helpt meer!! Wat moet ik doen???”
Okee, relax, uit de kramp, adem in adem uit en welkom in de wereld van de puberouder. Dit is normaal.
“HOEZO normaal??? Het is toch niet normáál dat ….”
Wat heb je tot nu toe gedaan om haar te bereiken? Om haar bij te brengen hoe het nou eenmaal werkt in deze beschaving?
“Nou, niet meer uitgaan of vroeg thuis zijn, telefoon afpakken, naar haar kamer sturen, zakgeld inhouden…”
Okee, en werkte dat?
“Eerst wel, maar nu helemaal niet meer. Ik ben alle grip kwijt… Ze kijkt me alleen maar arrogant aan en gaat gewoon haar eigen gang. Ik ben bang dat ze echt de verkeerde kant op gaat… Femke, ik weet het echt niet meer.”
Dit is een impressie van telefoongesprekken die ik vaak met ouders voer. Het verbaast me echt dat er nog zoveel ouders zijn die denken dat Straf uitdelen werkt als opvoedmiddel. Ik dacht dat we er inmiddels allemaal toch wel over uit waren dat straffen dus gewoon echt niet werkt.
“Ja, dat softe gedoe! Ze moet toch leren dat er bepaalde dingen niet mogen?! We moeten onze jeugd toch normen en waarden bijbrengen?!”
Eerlijk gezegd word ik daar echt pissig om. Je impliceert dan dat jongeren die geen Straf krijgen geen normen en waarden hebben? Lieve mensen, ik heb inmiddels echt wel wat ervaring en ik kan je vertellen: Het is eerder andersom.
Er zijn mensen die hun hond opvoeden met belonen wat goed gaat, geduld, kleine stapjes en zo een prachtige vrije en welopgevoede hond om zich heen hebben en dan vervolgens woendend hun kinderen zonder eten naar bed sturen, want ‘Dat zal ze leren.’
Hoe dan?!
Okee, hoe het werkt:
Iedereen wil ergens bijhoren. Iedereen wil dat anderen positief over hem/haar denken. Iedereen wil gezien worden en de trots en erkenning van anderen ontvangen. Zo zijn we geprogrammeerd; zonder kudde worden we opgegeten door leeuwen en zonder status hebben we minder kans op nageslacht. En voor kinderen telt het 100x dubbel: Als ze niet bij hun ouders horen of als hun ouders ze niet echt zien staan, dan krijgen ze geen of minder eten en verzorging.
STRAF haalt deze basisbehoefte met een enorme swieber onder uit. “Jij bent STOUT”. (Kind denkt: Ik ben fout).
“Ga naar je kamer! Ik wil je even niet meer zien totdat…” (Ik hoor er niet meer bij)
En dus zullen (vooral) kinderen, er alles aan doen om dat toch maar nooit weer te laten gebeuren en líjken ze dus enorm welopgevoed.
Dan komt de pubertijd. Pubers MOETEN zich losmaken van hun gezin (ivm diversiteit van de soort) en zijn dus ineens een stuk minder afhankelijk van de goedkeuring van de ouders. En dus minder bang voor straf. Daar komt dan ook nog bij dat alles wat je onderdrukt er heftiger uitkomt en dat pubers hun ouders (en hun regels, normen en waarden) gebruiken als stootblok om zich tegen af te zetten.
Hoe denk je dat straf dan überhaubt nog gaat werken???
Je hebt, door je kinderen in hun eerdere jeugd te straffen, eigenlijk de relatie en communicatie met je puber gewoon verpest. En daar pluk je nu de vruchten van.
Straffen maakt meer kapot dan je lief is.
Straffen maakt juist kapot wat je lief is.
Als de angst om gestraft te worden wegvalt in de puberteit, gaat een kind juist doen wat verboden is, om zichzelf te bewijzen dat hij op eigen benen kan staan, dat ze het zelf ook wel redt, dat ze je helemaal niet nodig hebben. Dan raak je hem juist kwijt en blijft er niks over van de normen en waarden die je er in geramt hebt en die ze alleen maar uit angst naleefden.
Wat dan wel???
Het liefst begin je als ze jong zijn al met een logisch gevolg van acties. Als je iets laat vallen is het kapot en kun je er niet mee spelen. Pech. Je kunt ze best helpen de scherven op te rapen, je kunt zelfs na een week ‘sparen’ samen een nieuw kopje gaan kopen. Als je liefdevol meegeeft dat acties gevolgen hebben, zowel voor spullen als voor mensenharten, hóef je ze later helemaal geen normen en waarden mee te geven; die zitten er al gewoon in.
Maar ja. We kunnen de jeugd van onze kinderen niet over doen.
Wat dan nu?
Laat ze eerst maar eens met rust. Gewoon een weekje niet zeiken, niet mee bemoeien, back off. Of twee weken, of een maand. Vaak zie je dan zelf dat het ’tegengedrag’ al minder wordt. Als het wat rustiger is geef je eens een compliment, liefst over iets wat ze goed doen en anders maar ‘wat ruik je lekker’. Wel gemeend, anders werkt het niet. En het zal voor beiden misschien ongemakkelijk zijn. Maar ‘ongemak is de prijs van groei’. En langzaam kun je dan, eventueel indirect (vertel een ander, waar ze bij is) uitleggen waarom je de regels hebt die je hebt. Waarom het zo veel rust geeft als alle was gewoon in de wasmand ligt. Hoe heerlijk het is als je je geen zorgen hoeft te maken. Hoe moeilijk het is om los te laten. Hoe gaaf het is om je kind in een volwassene te zien veranderen. Hoe trots je bent. En hoe heerlijk dat mensen in dit gezin af en toe aan een ander denken. En hoe gaaf dat ze wel hun mening geven en voor zichzelf opkomen zónder de ander te kwetsen. Dat gaat ze een mooie salarisverhoging opleveren, later. Enzovoort.
En uiteindelijk kun je dan best, met oprechtn ruimte voor de mening van je kinderen, een goed gesprek houden over regels, afspraken, normen en waarden. Jullie wonen samen in één huis en hebben samen de verantwoordelijkheid voor een goed draaiend gezin, met ruimte, liefde en aandacht voor iedereen. En echt, daar willen ze best aan meewerken dan.
En altijd altijd altijd: Leef het voor!
Waarom doe jij wat je doet? Omdat het nou eenmaal zo hoort? Omdat je bang bent voor de afkeurende blik van de buren? Om je ouders niet teleur te stellen?
Als jij vanuit je diepste zelf de keuze maakt: Zo wil ik zijn!
Ik wil iemand zijn die opkomt voor de zwakkeren, ik wil iemand zijn die luistert zonder oordeel, ik wil iemand zijn die … en die…
dan gaat je dwarse puber het echt ooit overnemen, misschien niet jouw exacte keuzes, maar wel echt vanuit overtuiging en niet vanuit angst. Dan kun je er over praten, samen, en wie weet, de prachtigste gesprekken voeren met je puberkind.
Ja, dat klinkt wel lekker makkelijk, maar dan heb je mijn kind nog niet gezien. Die wil echt niks en bepaalt de hele sfeer in huis.
Ik heb jouw kind inderdaad niet gezien. Dat klopt. En de keus is, zoals altijd: Als je niets verandert, dan verandert er ook niets. JIJ kunt je eigen gedrag aanpassen, kappen met straffen, geduld hebben, vertrouwen. En nee, dat is níet makkelijk gezegd en nog moeilijker gedaan. Als het makkelijk was deed je het al.
En puber ouder zijn is nou eenmaal niet altijd makkelijk en niet altijd leuk. Dikke pech. Volgende keer een hondje op batterijen bij de blokker kopen, dan.
EN Je hoeft het niet alleen te doen! It takes a village to raise a child! Ik kan jullie echt een heel eind op weg helpen en je gezin weer terug op de rails zetten. Wil je wel eens gratis een half uurtje sparren en een stel handige, praktische en bruikbare tips voor jouw gezin? Vul dit formulier in en dan maken we snel een afspraak!
Zelf met je puber aan de slag? – Gratis eDOEbook
Rollende Ogen en
Slaande Deuren
Drie oefeningen om weer lekker in contact te komen met je pittige pubermeid
- Vaker weer samen lachen
- Echt luisteren en
- Echt gehoord worden
- Meer samen in plaats van ‘zoek het uit’
DRIE GRATIS OEFENINGEN om voor meer contact en meer lol!
BONUS: gratis regelmatig tips en leuke ideeën ontvangen.
(uitschrijven kan altijd!)
